Атласи кӯлҳои пиряхии Тоҷикистон аз тарафи мутахассисони Маркази яхшиносии Агентии обуҳавошиносии Кумитаи ҳифзи муҳити зисти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо дастгирии Идораи минтақавии ЮНЕСКО дар Алмаато, дар доираи лоиҳаи Коҳиш додани осебпазирии аҳолии минтақаи Осиёи Марказӣ аз рахнашавии кулҳои пиряхӣ дар шарити тағйирёбии иқлим (GLOFCA) бо маблағгузории Фонди мутобиқшавӣ, омода карда шудааст.
Ин Атлас дар ҳаҷми 65 саҳифа бахшида ба Конфронси байналмиллалии сатҳи баланд оид ба ҳифзи пиряхо ва “Соли 2025 - Соли байналмилалаии ҳифзи пиряхҳо” таҳия ва аз нашр бароварда шуд. “Атласи кӯлҳои пиряхии Тоҷикистон” бо 3 забон: тоҷикӣ, русӣ ва англисӣ таҳия шуда, дар доираи баргузории “Конфронси байналмиллалии сатҳи баланд оид ба ҳифзи пиряхҳо” авввалин маротиба дастраси хоҳишмандон гардид.
Атласи кӯлҳои пиряхии Тоҷикистон ҳамчун саҳми арзишманд барои Конфронси байналмилалии сатҳи баланд оид ба Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо бахшида шудааст, ки аҳамияти омӯзиш ва ҳифзи ин захираҳои беназири обиро таъкид мекунад.
Ин аввалин маротиба аст, ки Атласи кӯлҳои пиряхии Тоҷикистон дар ин шакл ба тасвиб расида, пешниҳоди мақомотҳои дахлдор ва аҳолӣ карда шудааст.
Натиҷаи корҳои фосилавӣ дар Атлас ҷой карда шудаанд. Бо истифода аз барномаҳои компютрӣ Google Earth, ArcGIS, QGIS ва якчанд барномаҳои дигар аксҳои кайҳонии минтақаи корӣ, ки кулҳои пиряхӣ ҷойгиранд гирифта шуда, ба ин китоб дохил карда шудаанд.
Дар Атлас аксҳои кулҳои пиряхӣ бо сифати хуб, ки мутахассисон дар вақти гузаронидани корҳои тадқиқотӣ-экспедитсионӣ бо истифода аз асбобҳои аксгирӣ (фотоапарат) ва дрон гирифтаанд, гузошта шудааст.
Инчунин, дар ин Атлас, харитаи ҷойгиршавии кулҳои пиряхӣ дар ҳудуди Тоҷикистон, инчунин харитаи ҷойгиршавии онҳо дар ҳавзаҳои дарёҳои асосии ҷумҳурӣ ва шумораи онҳо, тасвир гардидааст. Масоҳати онҳо ба муқоисо бо солҳои пешин бо фоиз дар шакли график нишон дода шудаанд.
Дар Атлас кулҳои пиряхӣ бо ном, ҳавзаи ҷойгиршавӣ, мавқеи ҷойгиршавӣ (арз, тул), дар сарчашмаи кадом дарё мавқеъ доштан, баландӣ аз сатҳи баҳр, намуди пирях (пиряхӣ, моренавӣ) ва масоҳати он дар шакли ҷадвал сохта шудаанд.
26.05.2025